Bonden putten kracht uit cao

Het cao-akkoord voor gemeenteambtenaren dat dit weekeinde bereikt werd, is een strategische doorbraak voor de vakbonden. Dat gemeenten na een jaar van onderhandelen hun personeel toch 1,5 procent extra loon toekennen, biedt perspectief voor andere cao’s in de publieke sector.

Dat gemeenten na een jaar van onderhandelen hun personeel toch 1,5 procent extra loon toekennen, biedt perspectief voor andere cao’s in de publieke sector.

Ook bij de provincies, waterschappen, verpleeg- en verzorgingstehuizen en Defensie liepen onderhandelingen spaak omdat werkgevers vasthouden aan een nullijn. De gemeenten, met 180.000 ambtenaren, zien nu als eerste ruimte om die los te laten.

Koopkrachtbehoud voor ambtenaren werd afgelopen jaar voor onmogelijk gehouden door de werkgevers vanwege de miljardenbezuinigingen die de overheid te wachten staan. Echter, niemand weet hoe die bezuinigingen uitpakken onder het nieuwe kabinet.

Zo lang wilden de gemeenten hun personeel – dat al een jaar zonder cao zit – niet in onzekerheid laten. Zo’n 160 gemeenten drongen er bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) op aan om in gesprek te gaan met de bonden. De staking van de vuilnisophalers in Utrecht en Amsterdam gaf niet de doorslag, maar heeft de onderhandelingen wel versneld, geeft de VNG toe.

Als tussenoplossing is nu een principe-afspraak gemaakt voor een loonstijging van 1,5 procent. Zodra de omvang van de bezuinigingen bekend wordt, gaan sociale partners bekijken of er nog ruimte is voor een extra 1 procent loon in 2011. Die is afhankelijk van de winst die overheden door reorganisaties kunnen maken, bijvoorbeeld door minder externen aan te trekken. Aan het eind van dit jaar krijgen de gemeenteambtenaren een eenmalige uitkering van 5,5 procent met een minimum van 1750 euro.

Alom wordt verwacht dat de provincies en waterschappen meegaan in het akkoord van de gemeenten. Met 11.000 mensen bij de provincies en 7000 bij de waterschappen is het bereik van die cao’s geringer. Spannender zal worden of de zorgsector deze loonstijging volgt: onder de cao’s voor verzorgings- en verpleegtehuizen vallen 400.000 mensen.

De bonden vinden dat ambtenaren gewoonweg recht hebben op koopkrachtbehoud. Dat hadden zij immers afgesproken bij het sociaal akkoord van maart 2009. Maar minister Donner van sociale zaken drong al snel daarna aan op het bevriezen van de ambtenarenlonen.

Volgens de VNG was er de bonden veel aan gelegen om succes te boeken in deze cao. De staking van de vuilnismannen, slechts een klein gedeelte van het gemeentepersoneel, bleek een sterk wapen. Hun resultaat kan de opmaat zijn naar koopkrachtbehoud voor tienduizenden anderen in de publieke sector.