Economen: nieuwe pensioenstelsel kan goedkoper en zekerder

Economen Coen Teulings, Arnoud Boot en Paul de Beer concluderen in economenblad ESB dat de afspraken in het moeizaam bereikte pensioenakkoord moeten worden aangepast om te voorkomen dat het pensioenstelsel onnodig duur en onzeker wordt.  

Ten eerste zullen de pensioenpremies in de toekomst onnodig hoog blijven. Het was altijd gebruikelijk dat werknemers bij een voltijdse werkweek één dag in de week voor hun oude dag werken. Nu is dat in een aantal sectoren al anderhalve dag per week. Ruim een kwart van de loonkosten gaat dus naar premies voor AOW en pensioenfonds. Dat komt grotendeels doordat de veilige beleggingen van pensioenfondsen in staatsobligaties weinig rendement opleveren nu de rente zo laag is. 

Een tweede probleem is volgens hen de grote onzekerheid in het nieuwe stelsel, zoals dit jaar al bleek uit doorrekeningen van geanonimiseerde pensioenfondsen. Zo berekende een fonds dat een 25-jarige die bruto 35.000 euro per jaar verdient, in een gunstig economisch scenario 72.900 euro aan pensioen kan verwachten (inclusief AOW-uitkering), en in een ongunstig scenario slechts 16.800 euro. 

 De economen stellen voor om mee- en tegenvallers ook op te vangen via de premies: na elk verlies gaan werknemers meer premie betalen, na elke winst wordt hun pensioen goedkoper. Zo zou iedere klap veel breder kunnen worden opgevangen. De onzekerheid over de toekomstige pensioenuitkering wordt volgens hun berekeningen hierdoor veel kleiner. Het gunstige en ongunstige toekomstscenario komen dichter bij elkaar te liggen. Maar er is ook een risico: na een zware crisis zou de pensioenpremie erg hoog worden.

Daarnaast zouden pensioenfondsen een veel groter deel van hun geld risicovol moeten gaan beleggen, vooral in aandelen. Het percentage risicovolle beleggingen kan volgens de economen bij een gemiddeld pensioenfonds verdubbeld worden, van 40 naar 80 procent. De pensioenpremie kan vervolgens gehalveerd worden omdat risicovolle beleggingen meer rendement opleveren.

Risicovol beleggen klinkt tegenstrijdig met het doel om het pensioen minder onzeker te maken. Volgens de economen geeft het eerste plan, de variabele premie, echter zóveel extra zekerheid, dat het negatieve effect van risicovoller beleggen daarbij in het niet valt.