werknemer c.s./Verzekerings Unie BV

Verzekerings Unie is een onderneming die zich richt op het beheren van assurantieportefeuilles en het bemiddelen in assurantiën, financiering, hypotheken en andere bancaire producten. In de arbeidsovereenkomst van werknemers is onder meer een provisieregeling overeengekomen. In januari 2010 is Verzekerings Unie met vakbond De Unie in onderhandeling getreden over het beloningsbeleid en het bedieningsmodel van buitendienstmedewerkers. Op 31 mei 2010 hebben zij een akkoord bereikt. Per 1 juli 2012 geldt een nieuwe provisieregeling. Kern van het geschil tussen partijen betreft de vraag of de drie werknemers zijn gebonden aan de nieuwe provisieregeling, winstdelingsregeling en ziekengeldregeling die tussen Verzekerings Unie en vakbond De Unie zijn overeengekomen.

De kantonrechter oordeelt als volgt. De tussen Verzekerings Unie en vakbond De Unie gesloten overeenkomst van 14 juni 2011 – waaruit instemming over de nieuwe regelingen volgt – betreft een cao. De drie werknemers zijn als ongebonden werknemers te beschouwen. Werknemers 1 en 2 waren geen lid meer ten tijde van het aangaan van de cao en werknemer 3 was lid van een vakbond die geen partij was. Werknemers zijn ook niet door een incorporatiebeding gebonden. Het beding in de arbeidsovereenkomst verwijst enkel naar de ondernemings-cao van Amev en eventuele latere aanvullingen of wijzigingen daarop en niet naar opvolgende (andere) ondernemings-cao's. Het gaat te ver om de nieuwe regelingen hier zonder meer onder te laten vallen.

In de provisieregeling van 2006 is een wijzigingsbeding opgenomen op basis waarvan Verzekerings Unie het recht heeft om de provisieregeling te wijzigen na overleg met de OR. De provisieregeling van 2006 betreft geen cao. Gebondenheid aan de winstdelingsregeling en de ziekengelduitkering is op grond van dit beding niet mogelijk. Daarnaast is instemming van de OR niet aan de orde, omdat de nieuwe regelingen in een cao zijn geregeld.

De vraag of de eenzijdige wijziging is geoorloofd, wordt beoordeeld aan de hand van het arrest Stoof/Mammoet. Hoewel er formeel aan werknemers geen voorstel is gedaan, is voldoende gebleken dat er overleg heeft plaatsgevonden. Ten aanzien van de gewijzigde omstandigheden heeft Verzekerings Unie gesteld dat nieuwe Europese regelgeving tot de betreffende wijzigingen hebben genoodzaakt. Deze regelgeving ziet echter niet op de verhouding werkgever en werknemer. Daarnaast ziet het gedane voorstel op de primaire arbeidsvoorwaarden van werknemers, zijnde betaling van loon, en is in zoverre als ingrijpend te beschouwen.

Verzekerings Unie wil geen onderscheid maken naar werknemers die wel of niet vakbondslid zijn. Het hanteren van gelijke arbeidsvoorwaarden is op zich een te respecteren belang, maar dat betekent niet dat Verzekerings Unie geen rekening zou moeten houden met de effecten op de verschillende werknemers. Uit de inkomensgegevens blijkt dat de provisieaanspraak van werknemers door de eenzijdige wijziging een behoorlijke daling heeft ondergaan en naar verwachting nog verder zal dalen. Verder heeft de wetgever voorzien in een onderscheid tussen gebonden en ongebonden werknemers. Het is de vrije keuze van een werknemer – op basis van het grondrecht vrijheid van vereniging – om zich niet aan te sluiten bij een werknemersvereniging en daarmee ongebonden te zijn. Op grond van het vorenstaande is de kantonrechter van oordeel dat niet gebleken is dat er sprake is van gewijzigde omstandigheden die tot het gedane voorstel hebben genoodzaakt. Verzekerings Unie wordt veroordeeld tot toepassing van de provisieregeling zoals geldend vanaf 2006. Voorts dient ook de ziekengeldregeling en de winstdelingsregeling te worden nagekomen.