werknemer/Koninklijke Luchtvaart Maatschappij N.V.

Werknemer is sinds 1995 in dienst van KLM, laatstelijk in de functie van gezagvoerder. Vanaf 2000 heeft werknemer zich een aantal malen voor langere periodes ziek gemeld. De arboarts heeft de diagnose burn-out, dan wel migraine gerelateerd aan stress bij werknemer gesteld. Bij brief van 7 maart 2013 heeft werknemer aan KLM meegedeeld dat hij in de jaren dat hij als gezagvoerder bij de KLM werkzaam is geweest, blootgesteld is geweest aan giftige stoffen als TCP en ToCP en dat hij daardoor gezondheidsklachten heeft ontwikkeld die vallen onder het ‘aerotoxic syndrome’. KLM stelt dat er geen reden is om aan te nemen dat er een causaal verband bestaat tussen de door werknemer gestelde klachten en het vliegen c.q. de lucht aan boord. Op 15 juli 2013 heeft KLM de loondoorbetaling aan werknemer gestopt, omdat hij niet bij de simulatorsessie is verschenen en sprake is van ongeoorloofd verzuim. Het Institute for Risk Assesment Sciences, onderdeel van de Universiteit Utrecht, heeft op 31 juli 2013 geconcludeerd dat, hoewel niet zeker is dat ToCP’s aan de basis liggen van de gezondheidsproblemen van werknemer, het niet is uitgesloten dat deze stoffen (mede) verantwoordelijk kunnen zijn voor de gezondheidsproblemen van werknemer en de problemen die beschreven worden in het aerotoxic syndrome. KLM heeft naar de mening van de onderzoekers nagelaten om op haar eigen werkvloer aan te tonen dat deze stoffen niet de oorzaak kunnen zijn, omdat simpelweg geen enkele meting is uitgevoerd om enige argumentatie in welke richting dan ook te kunnen onderbouwen. Thans vordert werknemer KLM te gebieden ervoor te zorgen dat op korte termijn een uitgebreid onafhankelijk, objectief, gevalideerd en gecertificeerd onderzoek wordt verricht naar de aanwezigheid van giftige stoffen in cabinelucht van de verschillende KLM-toestellen.

De voorzieningenrechter oordeelt als volgt. De klachten van werknemer zijn, zoals door KLM aangevoerd, tot op heden door medici niet gediagnosticeerd als mogelijk gevolg van blootstelling aan TCP’s, maar hoofdzakelijk als migraine gerelateerd aan stress en surmenage (overspannenheid). Die diagnoses sluiten echter blootstelling aan TCP’s als achterliggende oorzaak niet uit. Nu het ‘aerotoxic syndrome’ niet als ziekte erkend is, behoeft het niet te verbazen dat artsen de ziekteverschijnselen van werknemer niet met blootstelling aan TCP’s in verband brengen. Er zijn in dit geval omstandigheden die erop zouden kunnen wijzen dat de blootstelling van TCP’s de oorzaak is van de klachten van werknemer. KLM is als goed werkgever verplicht het gevraagde onderzoek uit te voeren. Van KLM kan echter niet worden verwacht dat zij tijdens dit onderzoek het loon van werknemer doorbetaalt zonder dat hij weer aan het werk gaat. Nu niet zeker is dat de oorzaak van de gezondheidsklachten van werknemer gelegen is in de aanwezigheid TCP’s in de cockpit en cabines van vliegtuigen van KLM, kan niet worden gezegd dat werknemer niet kan werken door omstandigheden die moeten worden gerekend tot de risicosfeer van de werkgever.

Hoewel KLM voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat zij bij de huidige stand van de wetenschap en techniek aan werknemer niet een werkomgeving kan aanbieden waarin TCP’s geheel niet voorkomen, neemt dat niet weg dat nu niet in geschil is dat werknemer in zijn werkomgeving aan die gevaarlijke stoffen wordt of kan worden blootgesteld, op haar als goed werkgever de verplichting rust, gelet op de artikelen 7:658 lid 1 BW en 4.2 lid 3 Arbeidsomstandighedenbesluit in samenhang bezien, ten minste te onderzoeken wat het blootstellingsniveau is. Dan kan immers pas goed worden beoordeeld of er een gevaar voor werknemer als gevolg van de blootstelling aan de gevaarlijke stoffen is en of er door KLM maatregelen dienen te worden getroffen om te voorkomen dat werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. Dat, zoals door KLM aangevoerd, uit onderzoeken bij andere vliegtuigmaatschappijen niet is gebleken dat er in de cabines gevaarlijke concentraties aanwezig zijn, maakt dat niet anders.