FNV c.s./Nationale Stichting tot Exploitatie van Casinospelen in Nederland

Feiten

De Nationale Stichting tot Exploitatie van Casinospelen in Nederland (hierna: Holland Casino) heeft bij bestuursberichten van 7 december 2012 en 24 mei 2013 aan haar medewerkers meegedeeld dat zij besloten heeft over het jaar 2013 geen periodieken (schaalstappen) toe te kennen. Door de Algemene Bond voor Casinopersoneel (hierna: de ABC) en de Unie is bezwaar gemaakt bij het bestuur van Holland Casino tegen voornoemd besluit. Bij brief van 12 december 2014 heeft de FNV aan Holland Casino bericht dat zij van mening is dat het niet toekennen van de periodiek over 2013 in strijd is met de cao. FNV, De Unie en de ABC (hierna: de vakorganisaties) vorderen onder meer een verklaring voor recht dat Holland Casino niet gerechtigd is om haar werknemers over het jaar 2013 een periodiek te onthouden. Bovendien vorderen zij Holland Casino te gebieden om aan alle werknemers over het jaar 2013 alsnog een periodiek toe te kennen met terugwerkende kracht. De kantonrechter heeft de vorderingen van de vakorganisaties afgewezen. Tegen dit vonnis komen zij in hoger beroep.

Oordeel

Uitleg cao-bepaling

De eerste volzin van artikel 7 onder paragraaf 1 lid 2 onderdeel d van de cao voor de werknemers van de Nationale Stichting tot Exploitatie van Casinospelen in Nederland (hierna: de cao) bevat de woorden ‘kan’ en ‘worden toegekend’. De gebruikelijke betekenis van deze woorden is dat toekenning eventueel gaat plaatsvinden maar dat deze mogelijk ook niet gaat plaatsvinden. In dit geval houdt dat in dat jaarlijks een schaalstapverhoging wordt toegekend of niet wordt toegekend. Het ligt in de rede dat het de werkgever is die jaarlijks daartoe beslist. Daarmee staat vast dat de werkgever een discretionaire bevoegdheid heeft tot het al dan niet toekennen van een schaalstapverhoging. De zinsnede ‘aan de hand van een beoordeling van het functioneren’ bepaalt werkgever op welke wijze – immers: aan de hand van – de toekenning zal plaatsvinden en niet óf deze gaat plaatsvinden. Deze zinsnede dient te worden gelezen mede in verband met de tweede en derde volzin van de bepaling. Het beoordelingsinstrument, aldus de tweede volzin, maakt een differentiatie van de toe te kennen schaalstapverhoging mogelijk. In het kader van deze differentiatie kan ook ‘geen’ schaalstapverhoging worden toegekend, aldus de derde volzin. Dat is echter een weigering van het toekennen van een schaalstapverhoging op een andere grond dan de eerdergenoemde uit de eerste volzin af te leiden discretionaire bevoegdheid, want immers een gevolg van de beoordeling van het functioneren van de werknemer. Het is dan ook geen aanwijzing dat altijd een beoordeling van het functioneren dient plaats te vinden alvorens kan worden beslist om geen schaalstapverhoging toe te kennen. Ook de door de vakorganisaties overgelegde tekst van het beoordelingssysteem, daargelaten de betekenis daarvan voor de uitleg van de cao, bevat niet een dergelijke aanwijzing. Dat Holland Casino ervoor kan kiezen geen schaalstapverhoging toe te kennen zonder dat daartoe een beoordeling van het functioneren plaatsvindt, blijkt duidelijk genoeg uit het gebruik van de woorden ‘kan’ en ‘worden toegekend’ in de eerste volzin. De opstellers van de tekst hadden immers kunnen kiezen voor de dwingende woorden ‘wordt toegekend’ of ‘dient te worden toegekend’ of andere woorden met dezelfde strekking. Een voorbeeld van het gebruik van deze dwingende bewoordingen is te vinden in hetzelfde artikel onder § 4, welke paragraaf een structurele salarisverhoging betreft. In § 1 van artikel 7 hebben de opstellers van de tekst geen dwingende bewoordingen gebruikt zodat dient te worden uitgegaan van keuzevrijheid van de werkgever inzake het toekennen van een schaalstapverhoging. Dat de opstellers van de tekst niet doelbewust de verschillende bewoordingen hebben gekozen is niet van betekenis. Het gaat er immers om dat het verschil in bewoordingen en daarmee in betekenis kenbaar is voor de lezer van de tekst. De vakorganisaties voeren nog aan dat het aannemen van een discretionaire bevoegdheid leidt tot het onaannemelijke rechtsgevolg dat een schaalstapverhoging achterwege kan blijven vanwege redenen die niets van doen hebben met het functioneren van een werknemer. Het hof volgt hen daarin niet. De tekstinterpretatie die zij voorstaan, namelijk dat Holland Casino verplicht is jaarlijks aan de hand van een beoordeling van het functioneren al dan niet over te gaan tot de toekenning van een schaalstapverhoging zoals in de derde volzin van de bepaling nader geregeld, is strijdig met de bewoordingen van de eerste volzin van de bepaling en daarom niet aan te merken als een op zichzelf mogelijke tekstinterpretatie. Bovendien wordt de bepaling met het aannemen van een discretionaire bevoegdheid niet zinledig, zoals de vakorganisaties aanvoeren: indien wordt gekozen voor het (eventueel) toekennen van een schaalstapverhoging dan wordt de wijze waarop het functioneren wordt beoordeeld en de gevolgen daarvan immers door deze bepaling nader geregeld. Het is voorts niet onaannemelijk dat een cao aan een werkgever de ruimte biedt om wegens andere redenen dan het functioneren, in dit geval zijn daartoe bedrijfseconomische redenen aangevoerd, af te zien van een schaalstapverhoging. Van een onaannemelijk rechtsgevolg van de gevolgde uitleg is dan ook geen sprake. De vakorganisaties stellen nog dat de werknemers er gerechtvaardigd op mochten vertrouwen dat Holland Casino de bedoeling had om bij een goede beoordeling de jaarlijkse schaalstapverhoging toe te passen. Het enkele feit dat Holland Casino in het verleden nimmer gebruik heeft gemaakt van haar bevoegdheid om zonder beoordeling van het functioneren geen schaalstapverhoging toe te kennen leidt er niet toe dat de werknemers er gerechtvaardigd op kunnen vertrouwen dat Holland Casino dat, ook bij tegenvallende bedrijfsresultaten, in de toekomst nooit zal doen. Daartoe zijn andere, bijzondere omstandigheden nodig die door de vakorganisaties niet zijn aangevoerd.